مینای دندان چیست؟ جلوگیری از فرسایش مینای دندان
داشتن دندان های سالم و بدون پوسیدگی خواسته هر فردی است. از آنجایی که هزینه های دندان پزشکی گران و هزینه بر است ، بهترین راه جهت داشتن دندان های سالم و بدون پوسیدگی مراقبت و تقویت مینای دندان می باشد. تقویت مینای دندان فرد را از مراجعه به دندانپزشکی مصون میدارد. فرد می تواند با تقویت مینای دندان از بسیاری از دندان درد ها جلوگیری کرد و آنها را برای مدت طولانی سالم نگه دارد.
مینای دندان چیست ؟
مینا خارجی ترین لایه دندان و سخت ترین و معدنی ترین بافت بدن انسان است. ماده ای شفاف و سفید است که تاج دندان را که قسمت قابل مشاهده بالای خط لثه است می پوشاند. مینای دندان عمدتاً از هیدروکسی آپاتیت تشکیل شده است که یک ماده معدنی متشکل از یون های کلسیم و فسفات است. همچنین سرشار از مواد معدنی دیگر مانند فلوراید است که به تقویت مینای دندان و محافظت از آن در برابر فرسایش اسیدی و پوسیدگی کمک می کند. مینای دندان برای سلامت و عملکرد دندان ها ضروری است، زیرا از بافت های نرم تر و آسیب پذیرتر داخل دندان در برابر آسیب های ناشی از جویدن، ساییدن و سایر فعالیت های روزانه محافظت می کند. همچنین اولین خط دفاعی در برابر پوسیدگی دندان و فرسایش دندان است که در صورت عدم درمان می تواند دندان را ضعیف کرده و در نهایت از بین ببرد. مینای دندان علیرغم استحکام آن، تخریب ناپذیر نیست و می تواند در اثر عوامل مختلفی از جمله بهداشت نامناسب دهان، غذاها و نوشیدنی های اسیدی و ضربه آسیب ببیند. هنگامی که مینای دندان از بین می‌رود، نمی‌توان آن را توسط بدن بازسازی کرد، بنابراین باید اقداماتی را برای محافظت و حفظ آن انجام داد. برای محافظت از مینای دندان، رعایت بهداشت دهان مانند مسواک زدن منظم و نخ دندان کشیدن، استفاده از خمیر دندان و دهان شویه فلوراید دار و محدود کردن مصرف غذاها و نوشیدنی های شیرین و ترش بسیار مهم است. معاینات و تمیز کردن منظم دندان همچنین می تواند به شناسایی و درمان علائم اولیه آسیب مینای دندان کمک کند. علاوه بر این، رنگ مینای دندان به ژنتیک، رفتار روزانه و محیط بستگی دارد و می تواند از نسبتا سفید تا زرد یا حتی خاکستری متغیر باشد. ترمیم و تقویت مینای دندان ها باعث افزایش سلامتی دندان ها می شود.
منظور از فرسایش و پوسیدگی مینای دندان چیست؟
فرسایش مینای دندان به آسیب و زوال مینای دندان گفته می شود که می تواند به طور طبیعی ایجاد شود یا در اثر عواملی مانند خوردگی دندان، فشار و سایش مکرر روی دندان، برخی بیماری های خاص، خوردگی اسیدی و عوامل دیگر ایجاد شود. این فرسایش می تواند شکل، رنگ، حساسیت و درد دندان را تغییر دهد و در صورت عدم درمان مناسب می تواند منجر به پوسیدگی جدی دندان و نیاز به درمان پیچیده و پرهزینه شود. برای جلوگیری از فرسایش مینای دندان، رعایت بهداشت دهان و دندان، مصرف غذای سالم و کاهش مصرف غذاهای شیرین و ترش، استفاده از مسواک و خمیر دندان مناسب، پرهیز از فشار و ساییدگی نامناسب به دندان و مراجعه به دندانپزشک برای درمان ضروری است. مینای دندان محکم ترین و سخت ترین بافت بدن است اما همواره در معرض آسیب و فرسایش است. مینای دندان بر خلاف بافت استخوان، قابلیت ترمیم و بازسازی قسمت های آسیب دیده خود را ندارد؛ زیرا مینای دندان فاقد سلول های زنده است .
دلایل اصلی فرسایش مینای دندان چیست؟
پوسیدگی و فرسایش مینای دندان زمانی اتفاق می افتد که محیط دندان اسیدی شود. دلایل مخلفی وجود دارد که می تواند باعث فرسایش مینای دندان شود از جمله رژیم غذایی نامناسب و شرایط پزشکی خاص. از جمله دلایل عمده فرسایش و پوسیدگی دندان ها عبارتند از:
پوسیدگی دندان: باکتری‌های موجود در دهان به شکل پلاک روی دندان‌ها تجمع می‌کنند و از ترکیبات قند و نشاسته موجود در غذایی که می‌خوریم اسید تولید می‌کنند. این اسید می تواند به مینای دندان آسیب برساند و باعث خوردگی دندان شود.
فشار و ساییدگی مکرر روی دندان ها: برخی از فعالیت های روزانه مانند جویدن آدامس، موانع ناشی از چند روز پیاده روی سریع و حتی خم شدن غیر بهداشتی روی دندان ها تاثیر منفی می گذارد و باعث فرسایش مینای دندان می شود.
مصرف برخی غذاها: غذاهای ترش و شیرین مانند نوشابه ها، شربت ها، سایر نوشیدنی ها و آب میوه های با اسیدیته بالا می توانند به مینای دندان آسیب رسانده و باعث فرسایش آن شوند.
بیماری های خاص: برخی بیماری ها مانند رفلاکس اسید، سندرم داون، بیماری های روده ای، بی اشتهایی عصبی و برخی بیماری های تنفسی می توانند باعث فرسایش مینای دندان شوند.
عوامل دیگر: عوامل دیگری مانند افزایش گرما، خشکی دهان، مصرف سیگار و مواد مخدر، دندان درآوردن و تغییرات هورمونی می توانند منجر به فرسایش مینای دندان شوند.
علائم و نشانه های فرسایش مینای دندان چیست ؟
علائم فرسایش مینای دندان در افراد مختلف بسته به شدت آن متفاوت است. از جمله علائم فرسایش مینای دندان عبارتند از:
حساسیت: یکی از شایع ترین علائم فرسایش مینای دندان، حساسیت دندان به غذاها و نوشیدنی های گرم، سرد، شیرین و اسیدی است.
تغییر در شکل و اندازه دندان ها: فرسایش مینای دندان می تواند باعث تغییر در شکل و اندازه دندان ها شود. به عنوان مثال، دندان های فرسوده ممکن است نوک تیز شوند یا دارای لبه های تیز باشند.
تغییر رنگ دندان: فرسایش مینای دندان می تواند باعث تیرگی دندان و تغییر رنگ دندان شود.
دندان درد: اگر فرسایش مینای دندان به شدت پیشرفت کند، می تواند باعث درد و حساسیت دندان شود.
شکستگی دندان: اگر فرسایش مینای دندان به شدت پیشرفت کند، می تواند باعث شکستگی دندان شود.
دندان های ترک خورده: فرسایش مینای دندان می تواند باعث ایجاد ترک در دندان ها شود.
علائم دیگر: علائم دیگر ممکن است شامل التهاب لثه، تغییر در نحوه جویدن و کاهش عملکرد دندان باشد.
اگر هر یک از این علائم را تجربه کردید، بهتر است برای تعیین علت و دریافت درمان مناسب به بهترین کلینیک دندانپزشکی در شیراز مراجعه کنید.
چرا فرسایش و پوسیدگی مینای دندان ها خطرناک است؟
با توجه به اهمیت مینای دندان در محافظت از دندان ها در مقابل انواع آسیب ها، می توان گفت که اگر فرسایش مینای دندان ها درمان نشود باعث بروز مشکلات متعددی در فرد می شود. این فرسایش باعث از بین رفتن بخش زیادی از دندان ها می شود که نیازمند درمان های پیچیده و طولانی مدت است. فرسایش و پوسیدگی دندان ها باعث ورود انواع باکتری و میکروارگانیسم ها به فضای داخلی دندان ها و در نتیجه بروز عفونت دندان و دهان می شود. فرسایش و پوسیدگی مینای دندان باعث بروز عوارضی چون ایجاد حساسیت شدید به گرما و سرما، ترک خوردن و شکستن دندان و زرد و لکه دار شدن دندان شود.
راه های تقویت مینای دندان چیست؟
از آنجایی که مینای دندان غیر قابل بازسازی و ترمیم خود به خودی است، می توان با رعایت چند نکته ساده باعث افزایش استحکام مینای دندان شد و از این طریق از فرسایش و پوسیدگی آن جلوگیری نمود.
راه های تقویت مینای دندان عبارتند از:
به صورت منظم و صحیح با خمیر دندان حاوی فلوراید مسواک بزنید. ساده ترین راهی که باعث تقویت و استحکام مینای دندان می شود، مسواک زدن مداوم است. مسواک زدن با خمیر دندان حاوی فلوراید باعث تقویت دندان ها در برابر اسید ها می شود. مسواک زدن منظم باکتری هایی را که در ایجاد پلاک و پوسیدگی دندان نقش دارند از بین می برد.
رژیم غذایی معتدل و مناسب داشته باشید. میزان مصرف قند و شیرینی را در رژیم غذایی روزانه ی خود کم کنید. شکر و قند باعث تخریب و تجزیه ی مینای دندان و در نتیجه پوسیدگی و فرسایش آن می گردد. به جای قند و شکر توصیه می شود که از قند های طبیعی مانند کشمش و عسل استفاده کنید. میوه و آبمیوه را در حد اعتدال مصرف کنید . برخی از میوه ها مانند مرکبات به دلیل خاصیت اسیدی که دارند می تواند باعث آسیب به مینای دندان شوند به همین دلیل توصیه می شود که اینگونه میوه ها را در حد معمول مصرف نمایید .
رژیم غذایی حاوی مواد معدنی داشته باشید. جهت تقویت مینای دندان توصیه می شود که رژیم غذایی سرشار از کلسیم و فسفر داشته باشید . لبنیات و شیر سرشار از کلسیم است. خوردن چربی های سالم ، مکمل ویتامین D و کلسیم به تقویت و بازیابی مینای دندان کمک می کند.
غذاهای حاوی ویتامین های محلول در چربی ( A,D,E,K ) مصرف کنید .غذا های حاوی این ویتامین در سلامت دندان ها نقش به سزایی دارند .ویتامین D به جذب فسفر و کلسیم کمک می کند.
آب فراوان بنوشید. نوشیدن آب باعث رقیق شدن ترشحات اسیدی دهان و همچنین دفع باکتری ها و مواد مضر از سطح دندان ها می شود.
از دهانشویه مناسب استفاده کنید. یکی دیگر از راه های تقویت مینای دندان و پیشگیری از فرسایش و پوسیدگی آن است که از دهانشویه حاوی فلوراید استفاده کنید. غر غر کردن دهانشویه حاوی فلوراید باعث از بین رفتن باکتری های دهان میشود.مصرف بیش از اندازه دهانشویه توصیه نمی شود ؛ زیرا باعث زرد شدن دندان ها و همچنین تولید قارچ دهانی می شود.
از خمیر دندان مناسب استفاده کنید. جهت تقویت مینای دندان توصیه می شود که از خمیر دندان حاوی مواد معدنی سدیم کلراید، عنصر کلسیم محلول، فلوراید و فسفات استفاده کنید.
آدامس های بدون قند بجوید. جویدن آدامس باعث افزایش ترشح بزاق می شود و ازاین طریق باعث جلوگیری از خشکی دهان نیز می شود. جویدن آدامس های شکر دار توصیه نمی شود ؛ زیرا قند و شکر موجود در آن به مرور زمان تجزیه شده و سبب تضعیف مینای دندان و فرسایش و پوسیدگی آن می شود.
مشکلات گوارشی خود را درمان کنید. یکی از دلایل عمده فرسایش و پوسیدگی مینای دندان ها، ریفلاکس محتویات معده به دهان است که باعث اسیدی شدن محیط دهان می گردد. توصیه می شود که هر چه سریع تر مشکلات گوارشی خود را درمان کنید ؛ زیرا اسید معده بسیار قوی است و می تواند به دندان ها آسیب های جدی وارد کند.
شما می توانید با مراجعه به کلینیک های دندانپزشکی، خدمات متعددی در رابطه با دندانپزشکی و دهان پزشکی را توسط متخصصان مختلف دریافت کنید. اگر ساکن شیراز هستید و به دنبال بهترین کلینیک دندانپزشکی و دهان پزشکی با متخصصین حرفه ای و مجرب در زمینه های مختلف هستید، کلینیک دهان پزشکی و دندان پزشکی نگین می‌تواند یکی از بهترین انتخاب های شما باشد.
