رنگ لثه از عوامل تاثیر گذار در بررسی سلامت لثه می باشد و از طرفی چون رنگ لثه در افراد مختلف تفاوت دارد می توان گفت که رنگ ایده آلی برای لثه وجود ندارد. سیاهی یا تیرگی لثه و یا هر گونه تغییر رنگ ناگهانی لثه باید مورد توجه قرار گرفته و در صورت لزوم درمان شود. سیاهی و تیرگی لثه می تواند تاثیر قابل توجهی بر چهره ی افراد حین خندیدن داشته باشد به همین منظور ما سعی نموده ایم تا در این مقاله به بیان دلایل تیرگی لثه و راه های درمان آن بپردازیم.
رعایت بهداشت دهان و دندان یک اصل ضروری می باشد ؛ زیرا عدم رعایت بهداشت دهان و دندان ها می تواند باعث پوسیدگی دندان ها ، افتادگی دندان ها ،التهاب لثه و عفونت لثه گردد ، به همین دلیل توصیه می شود که روزانه زمان های مشخصی را به تمیز کردن دهان و دندان اختصاص دهید.
لثه چیست ؟ مشخصات لثه سالم کدام است ؟
لثه بافتی درون غشای مخاطی و بالای آرواره دهان می باشد که استخوان فک را پوشانده است و دندان ها را نگه داشته است.
لثه ی سالم ویژگی هایی دارد که عبارتند از:
- قوام محکمی دارد و کاملا به استخوان فک چسبیده است.
- در محل اتصال به دندان ها صاف و دارای لبه ی تیز می باشد.
- رنگ لثه ی سالم صورتی است، در برخی از افراد که رنگ چهره ی آنها تیره است رنگ لثه ی آنها نیز قهوه ای رنگ است.
تیرگی یا سیاهی لثه چیست؟
ملانین رنگدانه ای تیره رنگ در پوست و لثه می باشد. بعضی مواقع مشاهده می کنیم که رنگ لثه در بعضی نقاط بیشتر است و این افزایش رنگ باعث ایجا لکه ای رنگی شده است. تیرگی لثه یا همان پگمانتاسیون لثه در واقع به دلیل رسوب ملانین ایجاد می شود. علاوه بر ملانین عواملی دیگری مانند سیگار کشیدن، و برخی بیماری ها نیز سبب پگمانتاسیون لثه می شود. در رابطه با پگمانتاسیون لثه ، بیشتر نگرانی های بیمار در رابطه با موارد زیبایی می باشد.
دلایل عمده تیرگی لثه چیست؟
همانطور که قبلا گفته شد رنگ لثه در افراد مختلف متفاوت است و تیرگی و سیاهی لثه و هر گونه تغییر رنگ دیگر در لثه می تواند ناشی از یک بیماری خاص و یا سبک زندگی شخص باشد . داشتن دهان و دندان های سالم نشان دهنده ی سلامت عمومی فرد بوده، از این رو هرگونه تغییر رنگ لثه نیز باید به دقت توسط یک متخصص دندانپزشکی بررسی شود تا در صورت وجود مشکل اساسی در لثه آن را برطرف کند.
به طور کلی دلایل سیاهی و تیرگی لثه عبارتند از :
- ملانین
ملانین رنگدانه ای در پوست ، مو ، چشمها و لثه ها می باشد که به آن ها رنگ می بخشد. بدن همه ی ما به صورت طبیعی این رنگدانه را تولید می کند، هر چه میزان این رنگدانه بیشتر باشد پوست و چشم ها تیره تر خواهد بود. در صورتی که لثه ی فرد همیشه تیره رنگ بوده است احتمالا به دلیل ملانین بیشتر بوده و جای هیچ گونه نگرانی وجود ندارد، اما در صورتی که رنگ لثه به صورتی ناگهانی تغییر یابد احتمالا ملانین در آن دخیل نبوده و علت دیگری داشته است.
- سیگار و دخانیات
در بدن سلول های خاصی تحت عنوان ملانوسیت وجود دارد ک مسئول تولید ملانین می باشد. نیکوتین موجود در سیگار و توتون باعث تولید بیش از اندازه ملانوسیت و به طبع آن افزایش تولید ملانین می شود. استعمال دخانیات و سیگار سلامت کلی دهان و دندان را تهدید کرده و همچنین سبب تغییر رنگ لثه می شود که به این مسئله ملانوز سیگاری می گویند. سیگار کشیدن باعث تغییر رنگ لثه ها به قهوه ای یا سیاه می شود، همچنین ممکن است داخل گونه ها و لب پایین نیز تغییر رنگ دهند.
- برخی داروها
برخی داروها ممکن است سبب تیرگی لثه شوند. ماینوسایکلین که در درمان عفونت های کلامیدیایی و جوش و آکنه کاربرد دارد ممکن است با عارضه ی تغییر رنگ همراه باشد که گاهی اوقات در دهان اتفاق افتاده و سبب تیرگی لثه می شود . اگر تغییر رنگ لثه ناشی از مصرف دارو باشد توصیه می شود که با پزشک خود مشورت کنید تا داروهای دیگری را جایگزین کند.
- آمالگام تاتو یا خالکوبی آمالگام
آمالگام ترکیبی از مواد فلزی به رنگ نقره ای می باشد که برای پر کردن دندان ها به کار می رود. تاتوی آمالگام در اطراف دندانی که پر شده و حتی قسمت های دیگر دهان ممکن است دیده شود که ناشی از نفوذ آمالگام در زیر پوست لثه می باشد و معمولا به صورت لکه سیاه ،آبی و یا خاکستری دیده می شود .
تاتوی آمالگام نیازی به درمان ندارد و تهدید کننده سلامت فرد نیز نمی باشد .
- التهاب لثه نکروزان حاد
التهاب لثه نکروزان نوعی عفونت لثه ناشی از رشد سریع باکتری ها در دهان می باشد که با عنوان دهان تراشه نیز شناخته می شود. این نوع التهاب با علائمی چون تب، درد شدید لثه و بوی بد دهان شناخته می شود. در این بیماری همچنین ممکن است لثه زخم شده و خونریزی کند. عفونت لثه از طریق ایجاد یک لایه بافت مرده بر روی لثه باعث تیرگی لثه می گردد. اگر تیرگی لثه به دنبال التهاب لثه نکروزان حاد باشد دندانپزشک دهان را جرمگیری و تمیز می کند و جهت از بین بردن باکتری ها آنتی بیوتیک تجویز می‌کند. جهت پیشگیری از عود مجدد عفونت ، شستشوی دهان با دهانشویه جهت حفظ پاکیزگی لثه و دندان ها توصیه می شود.
- سندروم پوتز- جگرز
سندروم پوتز – جگرز یک بیماری ژنیتکی است که با علائمی چون ایجاد لکه های آبی تیره یا قهوه ای در دهان و پوست انگشتان دست و پا ،خونریزی و یا انسداد در دستگاه گوارش همراه است .
این سندروم معمولا در کودکی بروز پیدا کرده و با افزایش سن ناپدید می شود .سندروم پوتز- جگرز احتمال ایجاد پولیپ و سرطان را افزایش می دهد و با آزمایش ژنتیک تشخیص داده می شود .
- بیماری آدیسون
غدد فوق کلیه مسئول تولید هورمون های در بدن می باشد. بیماری آدیسون نوعی بیماری خود ایمنی می باشد که باعث حمله ی سلول های ایمنی بدن به غدد فوق کلیه ( آدرنال ) می شود و از این طریق سبب اختلال در عملکرد آن می گردد.
بیماری آدیسون با علائمی چون خستگی، تشنگی بیش از اندازه ، ضعف عضلات ، کاهش اشتها و کاهش وزن همراه است. با پیشرفت بیماری، لثه و لبها نیز تیره می گردد که به این عارضه افزایش رنگدانه یا هایپرپگمنتیشن گفته می شود. بیماری آدیسون علاوه بر لثه و لب ها ممکن است سبب ایجاد لکه های تیره در نواحی زانو ها، بند انگشتان و خطوط کف دست نیز گردد.
آیا تیرگی لثه خطرناک است ؟
در افرادی که رنگ لثه آنها همیشه تیره بوده است هیچ مشکلی وجود ندارد، اما اگر لکه های تیره به هر دلیلی بر روی لثه ها بوجود آیند و یا گسترش یابند باید به پزشک یا دندانپزشک مراجعه کنید تا مسئله را بررسی کنند و در صورت لزوم اقدام به درمان نمایند.
روش های درمان تیرگی لثه
درمان تیرگی لثه یا هایپرپگمنتیشن در افراد مختلف بسته به علل ایجاد آن و وضعیت بیمار متفاوت است.
- برداشتن لایه های سطحی لثه یا رنگدانه زدایی (بلیچینگ )
درمان تیرگی لثه می تواند با حذف رنگدانه های ملانین از بافت لثه انجام شود که به آن رنگدانه زدایی و سفید کردن لثه گفته می شود. در این روش لایه های سطحی لثه که حاوی رنگدانه هستند تراشیده می شوند.
برخی از روش های تراشیدن لایه های سطحی لثه عبارتند از :
- استفاده از اسکالپل
به کمک اسکالپل می توان سطح خارجی لثه ها را تراشید و رنگدانه های ملانین را از آن حذف نمود. در این روش خونریزی بیشتر بوده و به طبع دوره بهبودی آن نیز طولانی تر خواهد بود.
- استفاده از ابزاهای خاص
بعضی از وسایل وجود دارد که به وسیله یک موتور پر قدرت، به سرعت میچرخد و بافت و لایه های سطحی لثه را می تراشد.
- نور لیزر
با نور لیزر میتوان لایه های سطحی حاوی رنگدانه را از بین برد. در درمان تیرگی لثه با لیزر بر خلاف روش جراحی هیچ نوع برشی انجام نمی شود و از دیگر مزایای این روش می توان به کاهش عفونت و آلودگی ، حداقل میزان خونریزی ، حداقل میزان درد و حداقل میزان صدمه به بافت های اطراف تیرگی لثه را نام برد. زمانی که لثه التهاب و عفونت دارد، دندانپزشک این التهاب و عفونت را با لیزر درمان کرده و سپس اقدام به درمان تیرگی لثه با لیزر میکنند.
- استفاده از دارو
به کمک برخی مواد شمیایی مانند فنل ها میتوان لکه های سیاه روی لثه را از بین برد.
- پیوند لثه
بعضی از مواقع جهت درمان تیرگی لثه قسمتی از لایه ی بالایی سقف دهان برداشته میشود و به کمک بخیه بر روی قسمتی از لثه که نیاز دارد پیوند زده میشود. در این روش در واقع سیاهی لثه برطرف نمیشود، فقط روشی جهت پنهان کردن لثه می باشد.
- جراحی
در این روش لایه های سطحی و خارجی لثه و بافت های زیرین آن که تیره شده اند برداشته می شوند که طی دوران نقاهت ، لایه جدیدی روی لثه ایجاد شده که رنگ آن طبیعی بوده و دیگر تیره نمی شود.
جراحی لثه جهت درمان تیرگی لثه به صورت سرپایی و از طریق تزریق بی حسی موضعی در لثه انجام می شود.
- کرایو سرجری ( انجماد درمانی )
انجماد درمانی یکی از روش های درمان تیرگی لثه می باشد که احتمال برگشت مجدد تیرگی لثه پس از آن بسیار کم است.
- ترک سیگار
اگر تیرگی لثه ها به دلیل سیگار کشیدن و مصرف دخانیات باشد، ترک آن موجب تغییر رنگ لثه شده و سبب می شود که بهبودی چشمگیری در ظاهر آن مشاهده گردد.
- رعایت بهداشت دهان و دندان ها
رعایت بهداشت دهان و دندان در حفظ سلامت دهان و دندان و زیباتر جلوه دادن آن ها تاثیر به سزایی دارد .
- تعویض مواد پر کردنی قدیمی
با وجود اینکه بعضی از فیلینگ های دندان بسیار بادوام هستند و ماندگاری زیادی دارند توصیه می شوند که پس از مدتی با نوع جدیدتری تعویض شوند. اگر فیلینگ های دندان ترک خورده و یا پوسیده باشند ممکن است باعث پوسیدگی دندان و یا تیرگی لثه شوند.
سلام به شما. یک ساله لثه هام تاول می زنه و سیاه شده. باید چیکار کنم؟
سلام به شما دوست عزیز. باید به متخصص لثه مراجعه نمایید تا علت این مشکل را بیایند و درمان اصولی انجام دهند. تا معاینه نشوید نمی توان درمان برای آن تعیین کرد.